حقوق و وظایف غیرمالی زوجین

اهمیت خانواده و تأثیرگذاری این نهاد اجتماعی در تعالی کشورها، قانون گذاران را بر آن داشته است تا قوانینی را جهت استحکام خانواده وضع نمایند. در حقوق ما هم قانونگذار موادی را به این نهاد اختصاص داده است که قسمتی از این مواد ناظر به روابط زوجین در مقابل هم است. روابط زوجین از یک دیدگاه به روابط مالی و روابط غیرمالی تقسیم می شود. اما این مواد تمام وظایفی نیست که زوجین در مقابل هم دارند چرا که برحسب عرف و شرع تکالیفی بر زوجین بار شده است. به عنوان مثال وظایفی همچون حسن معاشرت زوجین نسبت به یکدیگر، معاضدت زوجین در تربیت اولاد، وفاداری، سکونت مشترک، تمکین در حقوق وجود دارد اما دیگر صحبت از حقوقی همچون حق قسم یا حق جنسی زن وجود ندارد. عدم ذکر حقوق اشاره شده,نمی تواند دلیلی بر این مطلب باشد که این حقوق وجود ندارد. چون علاوه بر آنکه در قانون نشانه هایی است مبتنی بر وجود این حقوق، بیان این حقوق در فقه نیز پشتوانه ای محکم برای پذیرش این حقوق در قانون است. قانون انجام این تکالیف را به صور گوناگون تضمین و ضمانت اجرای برای عدم انجام تکالیف قرار داده است. به عنوان مثال عدم تمکین زن اسقاط حق نفقه او را به همراه خواهد داشت. یا عدم وفاداری زوجین می تواند از باب مسئولیت مدنی «خسارت مادی و معنوی» ضمان آور باشد. اگرچه در بحث حق و تکلیف می توان کاستیهای قوانین را با بهره گیری از فقه برطرف کرد اما در بخش ضمانت اجرای حتی با بهره گیری از فقه هم نمی توان کاستی موجود را برطرف نمود. و لذا لازم است تدابیر در این خصوص اندیشیده شود خصوصاً که این کاستی، بیشتر در رابطه با حقوق زن احساس می شود به عنوان مثال مرد می تواند با اسقاط نفقه زن او را به نوعی مجبور به انجام تکالیفش کند اما در خصوص حقوق زن او تنها می تواند در نهایت از ماده 1113 ق.م استفاده و در نتیجه طلاق بگیرد.